Imię to rzecz piękna ,

kiedy do niego przyłącza się zasługa,

a bez tego jest tylko znakiem,

który rozróżnia jednego człowieka od drugiego,

nic więcej.

(Józef Korzeniowski)

 

Imię zgodne z naturą człowieka

 

W starożytnym Egipcie wierzono, że w imieniu zawarta jest istota człowieka, bóstwa czy czegokolwiek innego. Mówiono: ,, ten, czyje imię jest wymawiane, żyje‘‘. To, co nie miało imienia – nie istnialo. Podobny pogląd wyznawały wszystkie dawne ludy i dlatego nadawanie imienia było zawsze czynnością świętą, a od tego, czy imię nadane człowiekowi było właściwe, czy przeciwnie, zawierało jakieś błędy- zależał jego los, powodzenie, a nawet życie. Imię było sprawą życia i śmierci.

Nadanie imienia jest praktyką religijną. Również w dzisiejszej Polsce imię jest najczęściej nadawane podczas sakramentu chrztu. (…) Podręczniki ,,imionoznawstwa‘‘ wyliczają ponad tysiąc imion, jakie są lub były używane w Polsce, ale w praktycznym i częstym użyciu jest tylko około stu imion.

Pewne imiona są tabu, to znaczy są zastrzeżone dla pewnych postaci. W Polsce nikt nie nazwie syna Jezus, bo wszyscy czują, że to imię ma prawo nosić tylko Syn Boży. Ale na przykład w Ameryce Łacińskiej jest to jedno z wielu imion i nie wzbudza emocji. Pewne imiona i dawniej i obecnie mają posmak demoniczny, i z tego właśnie powodu sątabu. Od czasów II wojny światowej imię Adolf zbyt natrętnie przypomina nam Hitlera i dlatego w Polsce przestało być używane.

Nowe imiona dostają mnisi, kiedy składają ślubowanie. Nowe imię przybiera nowo wybrany papież, i pewne imiona – na przykład Pius, Bonifacy- były używane głównie przez papieży. Zdarzało się też, że imię zmieniali królowie przy koronacji. Poniatowski do swego skromnego imienia dodał dumne i królewski imię August.

Znaczenie imion

Wielu z nas czuło w pewnym momencie swojego życia, że imię, które nosi, jest z jakichś powodów niewygodne lub nieładne, zbyt pospolite lub przeciwnie zbyt dziwaczne, ale bardzo niewiele osób decyduje się na zmianę imienia.

Skoro imię odczuwamy jako cząstkę własnego ja, tym ważniejszy jest właściwy jego dobór. U wielu narodów imię było zaklęciem, magicznym życzeniem. Nadając imię synowi lub córce, życzono im pewnych cnót, zalet charakteru, bogactw i wielkich czynów. Tak było u Słowian, Celtów, Germanów, Bałtów, Celtów, Ariów, u Persów i Greków. Takimi życzeniami magicznymi były imiona takie jak: Radosław, Edward, Dariusz, Mikołaj.

Wraz z chrześcijaństwem przyszedł obyczaj nadawania na chrzcie imion świętych i polecania w ten sposób dziecka opiece patrona. Były to imiona apostołów (np. Piotr), osób bliskich Jezusowi (Józef, Marta, Magdalena), ewangelistów, sławnych męczenników i cudotwórców (Mikołaj, Grzegorz, Marcin).

Krystyna

Jest to żeńskie imię pochodzenia łacińskiego utworzone od imienia Christinus (a to od Christus- czyli namaszczony). Pierwotnie Christina to ‘należąca do Chrystusa chrześcijanka‘ (zob. Krystyn). Obok tej formy była też inna forma pochodna Christiana (pol. Krystiana).

W Polsce poświadczone od XIII w. Nosiła je m. in. żona Władysława II, córka cesarza Henryka IV. W języku staropolskim imię to przyjęto w formie Krzysztyna, Krystyna oraz Kierstyna. Formy skrócone to: Krystka, Krzysztka, Krysia.

Odpowiedniki obcojęzyczne: łac. Cristina, Christiana, ang. Chistina, Cristina, fr. Christine, niem. Christina, ros. Christina.

 

Powszechność użycia imienia Krystyna

Słownik imion współcześnie w Polsce używanych, który został wydany przez Kazimierza Rymuta każdą formę imienia: fonetyczną. morfologiczną czy tylko graficzną traktuje jako odrębną jednostkę i stanowi ona odrębne hasło.(…) Po imieniu umieszczona została informacja, czy imię jest używane przez kobiety (skrót f), czy też przez mężczyzn. Po tej informacji znajduje się liczba wskazująca, ilu obywateli polskich jest jego nosicielami. Następnie w układzie alfabetycznym wymienione są województwa (skróty lub nazwy województw) z liczbami wskazującymi, ile osób w danym województwie nosi to imię. Ten ciąg województw niekiedy zamyka skrót 00, wskazujący, że dane imię jest także używane przez obywateli polskich zamieszkujących poza granicami kraju. Informacje o występowaniu imienia w różnych województwach określają jego geograficzne rozprzestrzenie.

Istotną sprawą w badaniach nad imionami jest ustalenie czasu, w którym zostały one nadane dzieciom. Pozwala to śledzić zmieniające się mody na poszczególne imiona, ułatwia poznanie adaptacji językowej imion genetycznie obcych. Końcowa część hasła w tym słowniku poświęcona została chronologii imienia. By określić czas i częstotliwość nadawania imion, wszyscy żyjący obywatele Polski zostali sklasyfikowani wg lat urodzenia: 1920-1930, 1931-1940, 1941-1950, 1951-1960, 1961-1970, 1971-1980, 1981-1990, ostatnie dzieci to urodzone od 1 stycznia 1991 r. do kwietnia 1994 r.

Wszystkich ankietowanych (czytelnie podane imiona) 40.093.200- z tego kobiet 20.509.336 a mężczyzn 19.583.864. Po uwagach wstępnych został podany alfabetyczny spis imion z danymi, które można rozszyfrować po uprzednim dokładnym zapoznaniu się z wstępem.

Obok imienia Krystyna występują następujące dane statystyczne:

 

Krystyna f, 594816, 00:21, →20: 4187, 30:45792, →40: 101902, →50 :167776,

→60: 195778, →70: 57356, →80: 15535, →90: 5478, →94: 1012

 

Z tego wynika, iż liczba użycia imienia Krystyna zmniejszyła się znacznie i w dzisiejszych czasach imię to nie jest już tak rozpowszechnione jak na przykład w latach pięćdziesiątych.

 

Bibliografia

1. E. Kochanowska, Imię za człowiekiem idzie, Warszawa 1989.

2. Słownik imion współcześnie w Polsce używanych, wydał K. Rymut, Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, Kraków 1995.

3. H. Fros SI, F. Sowa, Twoje imię. Przewodnik onomastyczno - hagiograficzny, Wydawnictwo WAM, Kraków 1995.